Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı'nın 2016 yılında 45 ilde 4 bin 351 yapı işlerinde yürüttüğü teftişler rapor haline getirildi.
ANKARA- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı'nın 2016 yılında 45 ilde 4 bin 351 yapı işlerinde yürüttüğü teftişler rapor haline getirildi. Bu teftiş kapsamında 96 bin 359 çalışana ulaşıldı. Çalışanlardan 2'si çırak, 46'sı stajyerdi. Teftiş yapılan işyerlerinde 21 bin 853 adet mevzuata aykırılık tespit edilirken, bunların 19 bin 680 tanesi teftiş sürecinde işverenler tarafından giderildi. Mevzuat aykırılıkları için işverenlere toplam 19 milyon 699 bin 760 lira ceza kesildi. Müfettişler ilk teftişe gittiklerinde, 1201 iş yerinde risk değerlendirmesi yapılmadığı, 2 bin 185 işyerinde yüksekte çalışmaya karşı gerekli önlemlerin alınmadığı(düşme riskleri kat platform kenarları, asansör boşluğu, merdiven kenarları), 2 bin 291 işyerinde iskeleler ve iskelelerdeki genel tedbirlerin alınmadığı, 2 bin 309 işyerinde elektrik çapmalarına karşı önlemlerin alınmadığı (enerji dağıtım tesisleri ve elektrikle çalışma, topraklama ölçüm raporu vb.), 612 işyerinde düşen cisimlere karşı önlemlerin alınmadığı (yapı alanlarına ve giriş-çıkışlarda malzeme düşmesine karşın önlemler), 1029 işyerinde yangın algılama ve yangınla mücadele önlemlerinin alınmadığı belirlendi.
İş müfettişler denetim raporlarında tavsiyelerde de bulundu. Bulundukları tavsiyeler arasında, "denetime gidilmeyen işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi istihdamındaki eksiklik devam etmektedir. Yapı işyerlerinin yapı ruhsatı aşamasında, iş sağlığı ve güvenliği ile işyeri hekimi istihdamının zorunlu tutulması ve yapı ruhsatı alınabilmesi için iş sağlığı ve güvenliği ile işyeri hekimi istihdam edilmesinin şart koşulması yönünde mevzuat düzenlemesi yapılmasının bu sorunun çözümünde etkili olacağı değerlendirilmektedir" denilmesi dikkat çekti.
KAĞIT ÜZERİNDE RAPOR
Müfettişler yaptıkları denetimlerde risk değerlendirmesi raporlarının göstermelik olarak hazırlandığını şu ifadelerle dile getirdi: "İşyerlerinde yapılan denetimlerde, işverenler tarafından hazırlanması veya hazırlatılması gereken risk değerlendirme raporları, sağlık ve güvenlik planı gibi belgelerin uygulamaya dönük hususları içermediği, işyerinin genel fiziki özellikleri, çalışma usul ve yöntemleriyle bağdaşmadığı ve güncel olmadığı görülmektedir. Bu işi yapmaya yetkili iş güvenliği uzmanları bu işi genellikle işyerlerinin fiziki şartlarını gözlemlemeden daha önce yapılan bir rapor üzerinden değerlendirerek yapmaktadırlar. Uygulamada, başka işyeri için hazırlanan dokümanların sadece unvan/başlıkları değiştirilmek suretiyle farklı işyerlerine verildiği görülmektedir."
DURDURMA KARARINA UYMUYORLAR
"Yapılan teftişlerde, bazı inşaat işyerlerinde durdurma kararlarının uygulanmasının etkin bir şekilde sağlanmadığı görülmüştür" diyen müfettişler, işverenlerin iş durdurma kararlarına rağmen inşaatlara devam ettiğini, "Yapılan denetimler sonucunda durdurma kararı verilen yapı işyerlerinin bir kısmının işyerinin açılması için hiç başvuruda bulunmadığı gözlenmiştir. İşyerlerinde zaman zaman durdurma kararına rağmen işin durdurulmadığı veya durdurma kararına rağmen çalışmaya devam edildiği gözlenmektedir" diye aktardı. Müfettişler buna karşı önlem olarak, "Müfettişlerce bu tip işyerlerinin sürekli kontrol altında tutulması ve izlenmesi mümkün değildir. Durdurma yapılan işyerlerinde durdurma kararlarının ilgili belediyeye gönderilmesinin ve durdurma kararı kaldırılmayan yapılara yapı kullanma izin belgesi verilmesi aşamasında belediye tarafından suç duyurusunda bulunulması yönünde düzenleme yapılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir" önerisinde bulundu.
UYGUNSUZ İSKELE
Müfettişler denetimler sırasında iskelelerin mevzuata ve iş güvenliğine uygun olmadığı, "Yapılan denetimlerde, iskelelerle ilgili mevzuat hükümlerine istinaden yaptırımlar uygulanmakla birlikte, güvenli iskele kullanımının yaygınlaşmasının henüz sağlanamadığı, H tipi olarak adlandırılan eski tip, korkuluksuz, merdivensiz iskelelerin piyasada en yaygın iskele olarak kullanımının devam ettiği görülmektedir" diye açıklarken, bunların daha çok küçük inşaatlarda kullanıldığını, "Özellikle küçük ölçekli inşaat firmalarının elinde bulunan kullanıma uygun olmayan iskelelerin, güvenlikli iskelelerle değiştirilmesinin teşvik edilmesi yerinde olacaktır" diye belirtti.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun yayınladığı iş kazaları verileri hakkında da tavsiyede bulanan müfettişler, inşaat sektöründe yaşanan iş kazalarının azaltılması için kazaların detaylı olarak tanımlanması gerektiğinin altını çiziyor: "İstatistiki verilerde, yapı işyerleriyle alakalı en fazla ölümlü kazanın olduğu risk yüksekten düşme riskidir. Fakat Sosyal Güvenlik Kurumu verilerinde kazaya sebep olan etken sadece 'yüksekten düşme' başlığıyla istatistiklere yansımaktadır. Bu noktada yüksekten düşme başlığının içeriği ve kapsamı genişletilerek, istatistiklere hangi konumdan veya hangi işin yapımı sırasında düşüldüğü (cephe iskelesinden düşme, platform kenarından düşme, merdivenden düşme vs) şeklinde yansıdığı takdirde, Bakanlığın o riske esas olarak daha kapsamlı proaktif teftiş faaliyeti sürdürmesini kolaylaştıracaktır. Bu bağlamda bu istatistiki verilerin daha kapsamlı değerlendirilmesinin; hem teftiş sistemi açısından hem de bahsedilen riskin önlenmesi açısından daha etkili olacağı da düşünülmektedir."